Zewg proposti

Fl-ewwel diskors tieghu bhala Kap tal-Oppożizzjoni, Simon Busuttil spjega kif il-PN se jaqdi dmiru b’lealta’ fl-Opposizzjoni. Se niflu bir-reqqa dak kollu li jaghmel il-gvern, naqblu fejn ikun qed isir it-tajjeb u nikkoperaw fejn mehtieg, imma pronti biex nikritikaw fejn inhossu l-htiega dejjem b’ghan wiehed li naqdu dmirna ghall-ahjar ġid ta’ pajjiżna. 

 

Simon Busuttil spjega kif il-Kumitati tal-Parlament li twaqqfu taht amministrazzjonijiet tal-PN se jkollhom il-ħidma sħiħa tal-Oppożizzjoni biex fil-Parlament ikun hemm djalogu kostruttiv. Ahna se naghtu sehmna biex naraw li  t-tajjeb li diġà għandu pajjiżna jitkattar u l-ħsara li tista' ssir titnaqqas kemm jista' jkun. Se naghtu sehmna wkoll biex fejn hemm bzonn tkun emendata l-Kostituzzjoni ta’ pajjizna halli din fejn hemm bzonn tiggedded izda kif qal tajjeb Simon Busuttil ahna nistennew serjetà f'kull pass biex isir dan it-tibdil.

 

Fuq kollox, Simon Busuttil spjega kif l-Oppożizzjoni se tkun gvern alternattiv li tagħti lill-pajjiż kollu proposti validi u ċari.  Proposti li jinbnew minn djalogu miftuh mal-poplu. Il-Kap il-ġdid tal-Oppożizzjoni fil-fatt mill-ewwel għadda biex għamel żewġ proposti konkreti ġodda. L-ewwel proposta li jitwaqqaf kumitat tal-petizzjonijiet ħalli ċ-ċittadini kollha Maltin ikunu jistgħu jressqu talbiet quddiem il-Parlament Malti. 

 

It-tieni propona li terġa' tidħol fis-seħħ il-liġi li kien għadda Gvern Nazzjonalista fid-disgħinijiet – u li tneħħiet minn Gvern Laburista – biex l-Oppożizzjoni jkollha membru fuq numru ta' korporazzjonijiet u entitajiet tal-Gvern, mhux biex tmexxi hi – ghax hija ovvja li b’membru wieħed ma tistax – imma biex tkun tista' teżamina sew mill-qrib dak li jkun qed isir.  

Tbaghbis fiz-zejt ?

Fl-aħbarijiet smajna li uffiċjali tal-Kummissjoni Ewropea għamlu tfittxijiet għal għarrieda fl-uffiċċji ta' diversi kumpaniji taż-żejt f'investigazzjoni li għaddejja dwar tbagħbis tas-swieq li jagħmel ħsara lill-konsumatur. 

 

L-allegazzjoni hi li kumpaniji ewlenin taż-żejt bħal BP u Shell u l-kumpanija Platts, li tiffissa l-prezz uffiċjali taż-żejt, ftehmu b'mod illegali biex jiffissaw prezzijiet ogħla li jaqblu lilhom u li ma kenux jirriflettu l-kundizzjonijiet veri tad-domanda u l-provvista taż-żejt li fuqhom suppost ikun stabbilit il-prezz veru. 

 

Għalkemm jiena dejjem emmint li s-swieq ħielsa huma qawwa li ġġib ġid ekonomiku kbir, xorta qatt m'emmint li s-swieq waħedhom u bla superviżjoni huma xi istituzzjoni perfetta.

 

Allegazzjonijiet bħal din dwar il-prezz taż-żejt u oħrajn jixbħuha, bħat-tbagħbis fir-rata ewlenija tal-imgħaxijiet, il-Libor, juru li l-bniedem jibqa' bniedem u jrid ikun hemm istituzzjonijiet pubbliċi li jsusu fuq is-swieq biex dawn jaħdmu tajjeb, ikunu tassew ħielsa għal kull min irid jipparteċipa fihom, u jagħtu informazzjoni reali lil kulħadd, kemm dawk li jkunu qed jieħdu sehem fis-suq kif ukoll dawk li jkunu barra mis-suq u l-konsumaturi. 

 

Hu għalhekk ta' sodisfazzjoni li l-Kummissjoni Ewropea qed tistinka biex swieq importanti ma jkunux imbagħbsin bi ftehimiet illegali, cartels jew abbużi tal-pożizzjoni dominanti li ftit kumpaniji jkollhom f'ċerti swieq bħal dawk taż-żejt u tas-servizzi finanzjarji.

 

Kellu passjoni ghall-politika

Il-bierah filghaxija segwejt il-film Il Divo tad-Direttur Paolo Sorrentino, li jitratta b’mod kritiku l-hajja ta’ Giulio Andreotti li miet ftit tal-granet ilu fl-eta’ ta’ 94 sena. Andreotti li kien 7 darbiet Prim Ministru u xejn anqas minn 22 darba Ministru f’karigi differenti, definittivament se jibqa jigi diskuss, xi kultant anke b’mod kritiku. Andreotti stess kien jghid “Akkuzawni b’kollox barra bil-gwerer punici!”.  Tghid x’tghid fuqu zgur li Andreotti jifforma parti mil-istorja tal-Italja minn wara t-Tieni Gwerra ‘l hawn.  Kif qal tajjeb il-President Taljan Giorgio Napolitano,  “L-ahjar li tiggudikah l-istorja. Izda kien persuna li rraprezenta lill-Italja b’kontinwita’ eccezzjonali fil-relazzjonijiet internazzjonali u fil-bini tal-Ewropa”.

 

Kont nammirah ghal battuti tieghu u ghall-perseveranza tieghu, ghalkemm ikolli nistqarr li ma kienx wiehed mill-politici taljani favoriti tieghi.  Kont nipreferi demokristjani b’kuxjenza aktar socjali bhal Aldo Moro, Zaccagnini u Romano Prodi sakemm kien ghadu tezisti d-Democrazia Cristiana fl-Italja.  Giulio Andreotti kien imexxi l-kurrent tal-lemin fid-DC, il-kurrent msejjah tad-Dorotei. Anke jekk ma taqbilx mieghu bilfors tammirah ghall-formazzjoni kulturali tieghu kif ukoll ghas-simpatija li kellu.  Dan kien il-gudizzju anke ta’ Maria Fanfani, l-mara tar-rival principali tieghu fid-DC, Amintore Fanfani.

 

Andreotti beda l-attivita’ politika tieghu fil-FUCI (Federazione Universitaria Cattolica Italiana) fl-istess zmien li bhala President tal-ghaqda kien hemm Aldo Moro. Fl’eta’ ta’ 28 sena gie nominat fil-kabinett ta’ Alcide de Gasperi, li Andreotti baqa jirreferi ghalih bhala l-missier politiku tieghu. Kellu passjoni ghall-politika.  Meta darba staqsewh jekk hux veru li l-politika hija marda, hu wiegeb “Iva hija marda, imma jien m’ghamilt u behsiebni naghmel xejn biex infiq minnha!”.

 

Kiteb diversi kotba uhud minnhom gew tradotti anke bl-Ingliz.  Meta darba staqsewh kif ilahhaq ma’ kollox biex sahansitra jikteb il-kotba waqt li jsegwi d-dibattiti fil-Parlament, hu wiegeb “Mhux ghalhekk il-Mulej tana mohh maqsum fi tnejn, biex taghmel zewg affarijiet f’daqqa!” L-aktar ktieb minn tieghu li laqatni kien il-ktieb Lives – Encounters with history makers, li fih Andreotti jaghti harsa lejn bosta personalitajiet li ltaqa maghhom fil-hajja twila tieghu, minn Toto’ sa Ronald Reagan.  Kien kapaci jislet il-karattru tal-persuna, anke jekk xi kultant mzewwaq b’battuti iebsin. 

Din hi l-meritokrazija ?

Huwa fatt maghruf li matul l-ahhar sentejn irnexxielna nitrasformaw b’mod qawwi d-dipartiment tas-sajd f’pajjizna. Irnexxielna ngibu lil dan id-dipartiment aktar effikaci fil-gabra ta’ data u informazzjoni imma fuq kollox aktar rigoruz fuq infurzar.  Din it-trasformazzjoni ghamilniha b’kuragg u determinazzjoni ghax ghalkemm konna nafu li mhux se nkunu popolari, konna konxji li jekk ma naghmluhiex konna se npoggu fil-periklu mhux biss il-kredibilita’ ta’ dan is-settur imma konna qed nipperikolaw l-ezistenza stess ta’ dan is-settur, anke ghax l-UE kienet gibditilna l-attenzjoni taghna fuq numru ta’ nuqqasijiet. 

 

Jien infurmat li d-Direttorat Generali ghas-Sajd tal-UE (DG Mare) huwa verament sodisfatt bil-bidla kbira li ghamilna.  Dan is-sodisfazzjon gie espress ukoll f’laqghat ufficcjali bejn l-UE u Malta.  Jien infurmat li huma kuntenti hafna bit-titjib li raw meta analizzaw fejn konna sentejn ilu u fejn wasalna sal-elezzjoni.  

 

Ta’ min jghid li l-UE kienet insistiet li ssir Administrative Inquiry fuq is-settur tat-tonn ghax riedet li tara aktar trasparenza u kontroll effikaci, anke ghax illum pajjizna nvolut fin-negozju ta’ kwazi 40% tat-tonn kollu li jinqabad fil-Meditterran.  Irrid nghid li jien ma sibt l-ebda oggezzjoni ghal dan, anzi assigurajt li naghtu l-impenn kollu taghna biex isir it-titjib amministrattiv li kellna bzonn.  Sostnejt biss mal-Kummissjoni li nistena li jsir ezercizzju simili mal-pajjizi l-ohrajn ukoll halli nassiguraw level playing field u mhux certi stati igawdu fuq stati ohra.  

 

Jien infurmat li l-awtoritajiet tal-UE huma kuntenti hafna b’dak li hareg minn din l-Administrative Inquiry u bit-titjib li raw, liema titjib gie ukoll ghax konna ddecidejna li ndahhlu tmexxija gdida fid-dipartiment tas-sajd. Fuq dan ir-ristrutturar u r-rizultati miksuba jien infurmat ukoll li gie briefed ukoll is-Segretarju Parlamentari Roderick Galdes.   

 

Ghalhekk ma nistax nifhem kif f’daqqa wahda proprju nhar it-Tlieta gie deciz li l-persuna li mexxa din it-trasformazzjoni kollha b’success jitnehha u minfloku terga titpogga persuna li kienet involuta sew fit-tmexxija tad-dipartiment qabel sentejn ilu.  Decizzjoni stramba hafna ghalija. Stramba ukoll ghal mod li bih saret. Anke ghax dan l-ahhar kien is-Segretarju Parlamentari Galdes stess li ammetta pubblikament f’laqgha mas-sajjieda li “the Government had little room for manoeuvre within a sector heavily regulated by the EU.” Nistaqsi jien x’wassal ghal din id-decizzjoni ?  Huwa dan il-mod li bih tghid grazzi lil min ikun ta l-ahjar tieghu biex ghamel bidla li giet rikonoxxuta u mfahhra anke mill-awtoritajiet ewropej ?  Din hi l-meritokrazija ta’ dan il-Gvern ?

Riflessjonijiet fuq it-tmexxija ta' Gonzi

Issa li waslet fi tmiem taghha t-tmexxija ta’ Lawrence Gonzi fil-PN tajjeb li wiehed jirrifletti fuq it-tmexxija tieghu.  Ghalija Lawrence Gonzi jibqa marbut ma’ tlett fatti l-aktar importanti.  L-ewwel: il-hidma biex pajjizna addotta l-Euro bhala l-munita ta’ pajjizna.  Niftakar sew il-laqgha tal-Kabinett ta’ meta saret din il-proposta.  Kien qalilna bl-aktar mod car dak li riedna nghaddu minnu biex nilhqu r-rekwiziti halli nikwalifikaw ghall-Euro.  Imma kien qalilna, qiesu kien imnebbah b’dak li kellu jigri snin wara, li pajjizna ghandu bzonn jankra ruhu ma’ munita u sistema b’sahhitha f’kaz li xi darba jfegg maltemp finanzjarju.

 

It-tieni fatt li norbot ma’ Lawrence Gonzi hija l-kapacita’ tieghu biex isuq il-vapur jismu Malta fl-aghar maltemp ekonomiku li laqghat lid-dinja fl-ahhar kwazi 100 sena.  U kien maltemp qalil hafna li halla ugigh kbira f’bosta pajjizi.  Mhux biss ugiegh ekonomiku imma fuq kollox ugiegh socjali kbir li ghadu ghaddej sa llum. U zamm dan il-vapur ghaddej ghax irnexxielu jifhem minn kmieni x’decizzjonijiet iebsa pajjizna kellu jiehu biex inaqqas b’mod qawwi l-mazra tas-sussidji f’azjendi li kienu qed jixorbu l-miljuni tat-taxxi tal-poplu. Ha d-decizzjonijiet iebsa imma dejjem baqa sensittiv ghal faxex socjali l-aktar batuti, specjalment fil-generazzjoni ta’ impjiegi. Il-fatt li qabel kien Ministru ghall-Politika Socjali zgur li ghenitu. Kien bniedem ta’ riforma ghax trasforma lil pajjizna bl-aktar mod qawwi f’pajjiz modern fl-ewwel perjodu tal-esperjenza taghna bhala membri tal-Unjoni Ewropea, specjalment fil-qasam tas-sahha, edukazzjoni u ambjent.

 

It-tielet haga li norbot ma’ Gonzi hija d-determinazzjoni tieghu li jsuq lil pajjizna fil-bahar tal-problemi finanzjarji u ekonomici, fl-istess waqt li kien iffaccjat bl-aghar forma ta’ dissens politiku fil-partit tieghu stess minn persuni li tajjeb jew hazin kien iddefenda hu stess fl-imghoddi mill-attakki tal-partit oppost.  U minkejja li mbaghad spica hu attakkat minn dawn il-persuni, qatt ma nafu jlissen kliem ta’ disprezz fil-konfront taghhom anke meta kellu l-armi kollha biex jumiljhom jew jisfidhom pubblikament.  Kellu dixxiplina kbira fuqu nnifsu, tant li kien anke darba lissen li kien jipreferi li jkun umiljat hu, milli jara lill-pajjizna jkun umiljat kif kienu qed ikunu umiljati tant pajjizi ohra. 

 

Il-koncentrazzjoni tieghu fuq il-hidma tal-gvern telfitu izda mbaghad milli jaghti l-ahjar tieghu ghat-tmexxija nterna tal-partit.   Ma hasibx bizzejjed kif isahhah il-partit biex jiggieled l-elezzjoni generali, li bilfors kellha tkun l-aktar wahda difficli.  Kienet kemm kienet tajba l-performance tal-gvern, kien bilfors naturali li wara 15-il sena fil-gvern il-poplu kien se jitlob bidla fit-tmexxija.  L-ebda gvern qatt ma kien ghadu rebah tlett elezzjonijiet wara xulxin.  Ghamilha hu fl-2008 imma kien difficli hafna li l-PN jirbah ir-raba elezzjoni in fila, anke ghax kien evidenti li minkejja r-rizultati ekonomici posittivi, il-gvern kien ha numru ta’ decizzjonijiet strategici li holqu antagonizmu qawwi mal-elettorat. Imma anke meta tlifna b’numri kbar, assuma hu bl-akbar umilta’ r-responsabilita’ tat-telfa elettorali.  Fil-granet li gejjin se nitilfu t-tmexxija tieghu izda l-ezempju tieghu jibqa maghna.

Quo Vadis Europa ?

Pajjizna llum jaghlaq 9 snin membru tal-Unjoni Ewropea. Fejn hi sejra din l-Unjoni ? Unjoni li twieldet bhala kuncett wara t-tieni gwerra dinjija meta kellna ewropa mfarrka, imma li qeghda fl-aghar krizi taghha.  Il-fiducja tan-nies f’din l-Unjoni qatt ma kien daqshekk baxx. Survey tal-Eurobarometer juri kif il-fiducja naqset b’mod qawwi bejn l-2009 u l-2012.  Fi Spanja filwaqt li fl-2009, 56% kellhom fiducja fl-UE, illum hemm biss 20% li ghandhom fiducja. Fl-Italja fl-2009 kien hemm 52% filwaqt li fl-2012 31% biss tan-nies fadallhom fiducja. Imma l-fiducja majnat ukoll f’pajjizi li mhux ghaddejjin fi krizi ekonomika bhal Germanja, fejn fl-2009 kien hemm 44% li kellhom fiducja, illum hemm biss 30%.  

 

Huwa car li hemm korrelazzjoni bejn il-krizi ekonomika u l-fiducja tan-nies. Hafna ghandhom biza mhux biss minn dak li ghaddej imma anke mill-futur. Hafna ghandhom biza li jitilfu l-impjieg taghhom u l-istatus ekonomiku taghhom, u jwehhlu fl-Unjoni Ewropea anke jekk il-problemi joriginaw mill-politika zbaljata tal-mexxejja taghhom fil-pajjizi rispettivi. Sa llum ghallanqas ftit huma dawk li qed jghidu li s-soluzzjoni hi li pajjizhom jitlaq mill-UE anke jekk sfortunatament rega hawn qawmien ta’ movimenti u partiti li huma kontra l-UE. Dan jista jkun ukoll dovut ghal certu analizi rhisa u superficjali li taghmel parti mill-media internazzjonali.  Hafna minn dan id-dissens huwa zgur frott tal-fatt li l-mizuri ta’ awsterita’ li hafna pajjizi kellhom jiehdu ftit hallew rizultati posittivi.  Il-qghad mhux talli ma niezilx talli kompla jizdied.

 

Hafna jirrikonoxxu li din l-Ewropa mxiet hafna ‘l quddiem imma jonqosha hafna aktar x’taqdef ‘l quddiem. Il-progett Ewropa qiesu stagna, anke ghax tlifna qiesu l-impetus ta’ mexxejja b’vizjoni.  Hafna qed ihossu li din l-Ewropa saret tidher wisq bhala istituzzjoni finanzjarja, u ma ghadhiex bizzejjed mutur politiku b’kuxjenza socjali. Xi kultant qed nonqsu wkoll ahna li ftit li xejn nuzaw lingwagg posittiv u ftit li xejn nitkellmu fuq il-kisbiet ta’ din l-Unjoni Ewropea. Xi kultant anke f’pajjizna il-progetti ffinanzjati mill-UE niehduhom for granted.  Progetti li kienu jibqghu biss fuq il-karta kieku ma kellniex l-ghajnuna finanzjarja qawwija tal-UE.

 

Definittivament imma hemm bzonn ta’ process aktar demokratiku u miftuh f’din l-Unjoni.  Ghal hafna mhux accettabli li d-decizzjonijiet isiru f’laqghat bil-bibien maghluqa, hafna drabi bil-lejl bhal famuzi sessjonijiet fuq il-euro zone, jew mit-technocrats, bil-Parlament Ewropew mitlub biss biex jaghmel endorsement taghhom. Zgur li hemm bzonn process ta’ reaching out aktar b’sahhtu mal-popli ta’ din l-Ewropa biex niddiskutu il-progett Ewropa, fejn irrid niehduh dan il-progett.  Id-diskussjoni fuq l-Unjoni Ewropea hija nieqsa hafna.  Niddiskutuha ftit meta jersqu vicin l-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew imma mbaghad nergghu nitfghu kollox fil-genb.