Qed jibza jaghmel l-istudju

 Il-Ministru Konrad Mizzi, sa minn qabel l-elezzjoni li ghaddiet, dejjem sahaq li l-power station il-gdida li dahhal f’mohhu li jaghmel ha tkun suggetta ghall-istudji kollha li jirrikjedu d-direttivi tal-Unjoni Ewropea. Anzi, zeblah lil kull minn qallu li d-dati li kien qed jiffissa f’mohhu ma kienux jippermettu li dawn l-istudji jsiru ghax iz-zmien sabiex isiru hu stabbilit bil-ligi u ma jippermettux li tinbena power station fi 18-il xahar. Konrad Mizzi kien qal li dawn l-esperti jivvintaw il-burokrazija, u kien serrah ras in-nies li ser jaghmel l-istudji kollha necessarji. U jidher li l-poplu emmnu !

 

Issa f’il-gurnal MaltaToday il-Ministru Konrad Mizzi gie rrapurtat li qal li mhux ha jaghmel l-istudji kollha ghax iz-zmien ma jippermettix. infatti l-gurnal qal hekk: "The government will be forgoing any changes to Malta's National Energy Policy because it would require a time-consuming Strategic Environmental Assessment (SEA) that would mean months of public consultation, possibly delaying Labour's most important project - the Delimara gas power plant." Tajba din ! Dan xi preparamenti kien ghamel meta gie jghidilna li l-esperti qed jivvintaw il-burokrazija ? Issa sirna nafu li l-Gvern ser jibni power station minghajr ma jibdel il-Pjan Nazzjonali dwar l-Energija ghax jekk jaghmel hekk ikollu jaghmel Strategic Environmental Assessment (SEA) fuq il-pjan il-gdid u z-zmien ma jippermettix ! Dan ifisser li Konrad Mizzi ha jkun qed jikser direttiva tal-Unjoni Ewropea. Direttiva li sahansitra din giet addottata minn pajjizna bhala ligi xi snin ilu. Konrad Mizzi qed jipretendi li jikser il-ligi tal-SEA sabiex jaghmel ta’ rasu !

 

Bhalma jaf kulhadd, kull decizjoni ghandha impatt ambjentali. Huwa ghalhekk li pajjizna kellu politika nazzjonali dwar l-energija u li din kienet suggetta ghal skrutinju ambjentali fuq livell strategiku qabel giet addottata. Gew studjati l-options kollha u l-pjan nazzjonali, li ma jinkludix power station ta’ 200MW li tahdem bil-gass, iffoka fuq l-option l-aktar li taqbel lil pajjizna. Issa KonradMizzi qed jghid li dan kollu hazin ghax il-power station tieghu hi l-ahjar ghazla minghajr m’ghandu l-istonku li jissuggetta din l-ghazla ghal SEA u jemenda l-Pjan Nazzjonali dwar l-Energija.

 

Din mhux serjeta. Ebda Gvern demokratiku m’ghandu jikser il-ligi sabiex iwettaq manifest elettorali li kien imfassal minghajr hsieb. Ha naghmilha cara. Hawnhekk mhux qed nitkellem fuq l-Environmental Impact Statement li suppost isir fuq il-progett. Hawnhekk qed nitkellem fuq Studju Strategiku Ambjentali li hu obbligat li jsir fuq il-Pjan Nazzjonali dwar l-Energija qabel ma dan jigi mplimentat. B’dan l-istudju biss inkunu nafu jekk l-option tal-LNG Terminal hiex verament l-aqwa option bhal ma qed jghidilna Joseph Muscat u shabu. Il-biza li l-PL ghandu li jissuggetta din l-idea ghal SEA jindika li anki hu ghandu dubji serji dwarha.

Ftehim li jostor u jikxef

Il-ftehim li l-Prim Ministru Muscat ghamel mac-Cina fuq l-energija jostor u jikxef fl-istess hin. Il-ftehim jostor iz-zmien meta beda jkun negozjat u l-mistoqsija cara hi jekk dan il-ftehim kienx qed jinhema minn qabel l-elezzjoni Generali meta Muscat kien qed jghid li mhu se jbigh l-EneMalta lil hadd. Jostor ukoll kemm tassew se jkun is-sehem tac-Cina fl-EneMalta. Fl-istess waqt, il-ftehim jikxef il-fatt li l-Prim Ministru Muscat kien qed jinnegozja minn wara dahar kulhadd u lanqas biss ghamel sejha ghal min seta' kellu interess fl-EneMalta. Dak li se tiehu c-Cina se tiehdu bla kompetizzjoni ma' hadd.

Il-ftehim jikxef ukoll li l-gvern Malti se jispicca b'sehem minoritarju fil-generazzjoni tal-energija f'Malta. Il-gvern ta' Muscat se jintrabat ma' power station privata tal-gass li jixtri l-elettriku kollu li tipproduci u li ghal hafna zmien fis-sena jkun bizzejjed ghal Malta. Fil-bqija, il-gvern Ciniz se jkollu sehem li jidher li se jkun ta' aktar minn terz. L-elettriku f'Malta b'hekk se jkun kontrollat fil-maggor parti tieghu minn interessi privati u barranin; haga li tmur kontra dak li Muscat wieghed qabel l-elezzjoni u dak li l-maggoranza kbira tal-Maltin ivvutaw ghalih fl-elezzjoni.

Il-ftehim jikxef il-fatt li l-EneMalta mhix se tkun tista' aktar tiehu decizjonijiet fl-interessi tal-konsumatur u tal-industrija Maltija imma jkollha tiehu decizjonijiet fl-interessi ta' sidien privati ta' power station tal-gass u tal-gvern Ciniz.

Il-Partit Nazzjonalista, minn naha l-ohra, jemmen u hadem biex fis-settur hekk importanti tal-energija, inzommu s-sigurta'  tal-provvista u s-sovranita'  Maltija. Jigifieri li l-energija f'Malta tkun kollha f'idejna bla influwenza ta' hadd u li jkollna wkoll hafna sorsi ta' energija minn fejn naghzlu halli naghzlu s-sorsi li jaqblu lilna l-Maltin.

Ilbiesi bid-demm

F'April 2012 fabrika kbira fil-Bangladesh kienet ikkrollat u spiccaw mietu mal-1,129 ruh. Ftit wara f'Novembru sehh dizastru iehor go fabrika ohra fejn ukoll mietu mal-129 ruh ohra. Kienu zewg dizastri li gabu lid-dinja ghal mument titkellem dwar l-isfruttament tal-haddiema fil-pajjizi tat-tielet dinja. Bosta kumpaniji kbar tal-hwejjeg jaghtu x-xoghol taghhom f'dawn il-pajjizi fejn il-pagi huma baxxi hafna.  Tghiduli imma dawn mhux ihaddmu eluf ta' haddiema f'dawn il-pajjizi? Veru. Per ezempju fil-Bangladesh mat-3.6 Miljun persuna, l-aktar nisa,  jahdmu fil-qasam tat-tessuti. Wiehed irid jifhem li bil-pagi li jithallsu, hafna minnhom mhux aktar minn 38 dollaru fix-xahar, bilkemm ikollhom flus biex jikru post fejn jorqdu (bosta jkunu telqu mill-irhula) u biex jixtru x'jieklu. Hafna minnhom jahdmu go fabriki li huma verament sub-standard.  Mibnija bl-addocc. Il-haddiema jahdmu ghal sieghat twal, hafna drabi ghal aktar minn 10 jew 12-il siegha kuljum, hafna drabi bi break wiehed biss.

Ftit tal-granet ilu gewwa Ginevra giet organizzata laqgha ghas-sidien ta' dawn l-azjendi multi-nazzjonali li kienu jibghatu x-xoghol taghhom f'dawn iz-zewg fabriki fil-Bangladesh halli jiftehmu halli jwaqqfu fond biex jassisti lill-vittmi li sfaw ipparalizzati jew lill-familjari ta' dawk li mietu. Hafna minn dawn lanqas ghandhom flus biex jixtru l-medicini li ghandhom bzonn halli jiehdu l-kura. Ohrajn hallew warajhom ulied li m'ghandhomx biex isostnu ruhhom. Din il-laqgha giet organizzata mit-trade union internazzjonali IndustriALL bl-ghajnuna tal-ILO. Sfortunatament kienu biss terz tat-28 kumpaniji li marru ghall-laqgha. Tal-misthija !

Fost dawk assenti nsibu lil Wal-Mart, Mango u Benetton. Dawn u ohrajn li ma kienux prezenti ghall-laqgha  jew qalu li se jiehdu inizjattivi huma ghal rashom jew qed jichdu li qatt ordnaw hwejjeg minghand dawn iz-zewg fabriki. ohrajn li ma attendewx qalu li ma kienx car l-iskop tal-laqgha ! Il-kumpaniji Inglizi Primark u C&A kienu l-unici kumpaniji li weghdu li jaghtu semhom biex jitwaqqaf dan il-fond f'din il-laqgha.

Sadanittant ahna mmorru nixtru mill-hwienet taghna u ftit naghtu kaz minn fejn gew dawk il-hwejjeg, min hadem fuqhom u f'liema kundizzjonijiet hadmu l-haddiema li pproducewhom  Minghalina li ghax qed nixtru l-hwejjeg ta' brands internazzjonali rinomati, dawn gew manifatturati fil-pajjizi tal-punent fejn il-haddiema ghandhom kundizzjonijiet ta' impjieg li tixraq lill-bniedem. L-istess jista jinghad ghal certi prodotti li jidhlu fl-Unjoni Ewropea li jkunu gew manifatturati b'ferm anqas attenzjoni ghall-ambjent minn prodotti simili li jkunu manifatturati fl-istess Unjoni Ewropea. Kien ghalhekk li hafna drabi certi trade unions ewropej talbu sahansitra l-imposizzjoni ta' taxxi jew mizuri fiskali ohra halli l-manifattura tkun on equal footing.

Birkuha issa l-“fabrika tal-kancer”

Il-Gvern il-bierah talab lill-MEPA tawtorizzah ikompli juza l-MEPA Heavy Fuel Oil (HFO) fil-power station tal-BWSC sa Marzu 2014.  Il-MEPA kif kien mistenni tat l-approvazzjoni taghha minghajr problemi, hlief ghall-opposizzjoni tal-membru tal-Opposizzjoni fuq l-istess Bord tal-MEPA, Ryan Callus.  Jien u Ryan Callus sostnejna f’isem l-Opposizzjoni li l-Gvern ghandu jonora l-weghda solenni li kien ghamel qabel l-elezzjoni. Tajjeb wiehed ifakkar li Joseph Muscat f’Dicembru 2011, kien qal li jekk il-Labour ikun fil-Gvern, immedjatament jieqaf juza l-Heavy Fuel Oil u jibda juza d-diesel.   Joseph Muscat u shabu ghamlu xhur shah qabel l-ahhar elezzjoni jghidu li din il-power station hija “fabrika tal-kancer” minhabba l-uzu tal-HFO.  Ta’ min ifakkar ukoll li l-BWSC power-station tista tuza kemm bil-Heavy Fuel Oil kif ukoll bid-Diesel. Issa dan kollu nsewh u huma marru kontra l-weghda taghhom stess. 

 

Ta’ min ifakkar li meta l-MEPA harget l-IPPC permit f’Dicembru 2012, il-permess necessarju sabiex jkun jista’ jopera l-impjant, din kienet stipulat li l-HFO ikun jista jintuza biss sal-ahhar ta’ Gunju 2013 u sa dakinhar iridu jkunu prezentati rizultati ta’ moniteragg tal-arja.  Sa llum minn data pubblika mill-website tal-istess Enemalta jidher car li l-emisjonijiet mill-stacks ta’ din l-estensjoni fil-maggorparti l-kbira kienu dejjem taht il-limitu stabbilit mill-istess MEPA.   Din hija pprova li l-Partit Laburista kien zbaljat meta kien ikkundanna dn l-impjant qabel dan beda biss jopera !  

 

Il-fatt li ma zammx kliemu juri bic-car  jew 1) li dak li kien qed jghid kien zbaljat u qarrieq, kif kien jghidlu l-Gvern Nazzjonalista, inkella 2) li Joseph Muscat huwa rresponsabli li jestendi l-uzu tal-HFO u b’hekk allegatament “ipoggi fil-periklu s-sahha tal-poplu” biex ma jghollix l-ispiza tal-operazzjoni tal-power station. Huwa car li Joseph Muscat u shabu mmuntaw kampanja ta’ qerq biex ibezzghu lill-poplu u issa qed jinsew il-weghdi li ghamlu b’tant solennita’ lill-poplu Malti.  

 

Din id-decizzjoni ttiehdet proprju fil-gimgha tal-gimgha ta’ attivitajiet li l-Ministru Leo Brincat qed jorganizza biex suppost igib ‘l quddiem il-kwalita’ tal-arja.  Il-Ministru Brincat u shabu ghal darb’ohra qed juru li d-diskors taghhom huwa biss arja shuna u xejn aktar.  Il-Ministru Brincat kien jirbah biss kredibilita’ kieku nsista ma’ shabu biex l-uzu tal-HFO li skond hu kien ta hsara ghall-poplu Malti jieqaf jintuza b’mod immedjat.  Jidher car li l-kampanja kontra l-uzu tal-HFO kienet biss kampanja biex tisraq il-voti ghax mibnija fuq il-biza u l-emozzjoni tal-poplu u sabiex tiggustifika l-ghagla ghal power station li tahdem bil-gas.

 

Curfew

Beda l-istagun tal-kacca tal-harifa.  Din id-darba l-Gvern iddecieda li jnehhi l-limitu tal-kacca mit-3.00pm ‘l hemm fix-xahar ta’ Settembru li konna ntroducejna ahna madwar hames snin ilu u jhallih biss mis-7.00pm ‘l hemm.  Dan il-limitu konna dahhalnih mhux ghax kien hemm xi htiega mill-Birds Directive tal-Unjoni Ewropea, imma biex niprotegu l-ghasafar tal-priza.  L-esperjenza kienet ghalmitna li sfortunatament peress li wara t-3.00pm ipassi u jinzel fil-baxx ferm aktar tajr protett tal-priza minn hinijiet ohra, u konna assistejna ghal massakri ta’ dan it-tajr minn kaccataturi rresponsabli.  It-tajr tal-priza wara nofsinhar jinzel jew kien jiprova jinzel jistrieh f’postijiet fejn hemm is-sigar, u xi kaccaturi rresponsabbli kienu qed jispiccaw jaghmlu massakru minnhom. Ma konniex ghamilna dan bi pjacir imma b’responsabilita’, anke biex niprotegu l-attivita’ ta’ kacca li kienet qed tigi mhedda minn numru ta’ nies irresponsabbli.

Issa dan il-Gvern, anke ghax kien ghamel ftehim pre-elettorali mal-kaccaturi, biex jakwista l-voti taghhom, gab dan il-curfew ineffettiv.  Qed nghid ineffettiv ghax sas-7.00pm hafna mill-ghasafar ikunu diga ppruvaw jinzlu u allura b’cans kbir li jkunu mmassakrati minn kaccaturi rresponsabbli. L-esperjenza kienet urietna li zzid kemm zzid l-ufficjali tal-infurzar xorta kien qed jibqa difficli li tissorvelja Malta u Ghawdex f’dawk il-hinijiet ghax il-passa hafna drabi tigi f’qatghet ta’ ghasafar f’daqqa u ma tkunx tista tinforza adegwatament f’temp qasir.  Kien ghalhekk li konna ddecidejna li nintroducu l-curfew.  L-effettivita’ tal-curfew kienet tohrog bic-car fl-ewwel gimgha t’Ottubru fejn ma jkunx hemm curfew u konna naraw bosta kazijiet ta’ qtil ta’ ghasafar tal-priza. 

Issa dan il-Gvern id-decizzjoni hadha biex jonora l-weghda tieghu u jiffavorixxi lill-kaccaturi.  Nittama biss li l-kaccaturi ma jaghmlux massakri halli t-tajr tal-priza li hu protett bil-ligi jkun verament protett. Jalla ma jkunx hawn massakri.  Qed nghid hekk ghax wiehed irid jifhem li l-interess taghna mhuwiex li niprotegu l-curfew imma li niprotegu l-ghasafar tal-passa.  Hija hasra li f’pajjizna z-zewg partiti politici l-kbar qatt ma waslu biex jaqblu fuq politika komuni li tindirizza dan il-qasam, izda Irrid nghid li l-politika ta’ bilanc li dejjem sostna ahna spiccat geldidna maz-zewg gruppi, mal-ambjentalisti specjalment dawk favur l-abolizzjoni tal-kacca u l-kaccaturi, specjalment dawk li ma riedux l-introduzzjoni ta’ kontrolli u nfurzar. Minflok ma sibna Partit Laburista li jsostni l-politika ta’ bilanc li ffavorejna dejjem ahna, sibna lill-Partit Laburista  jaddotta politika li tiffavorixxi lill-kaccaturi halli jaqbadhom fit-trabokk politiku tieghu.

Il-Ġbejna

F’dawn il-ġranet fis-supermarket rajt kaxxa żgħira li ġibditli l-attenzjoni. Hija kaxxa zgħira li fiha jkunu ppakkjati ġbejniet lokali ta’ pajjiżna.  Tgħiduli x’fiha speċjali din il-kaxxa ? Hija riżultat ta’ proġett iffinanzjat minn fondi tal-Unjoni Ewropea bl-isem T-Cheesimal li konna mbuttajna biex jibda fi żmieni  bejn l-Università ta’ Malta u l-konsorzju Corfilac (Consorzio Ricerca Filiera Lattiero-Casearia) f’Ragusa fi Sqallija li jieħu ħsieb il-ħarsien u l-promozzjoni ta' prodotti tipiċi magħmula mill-ħalib. Dan il-proġett inbeda madwar sentejn ilu u ġie fi tmiemu proprju f’dawn il-ġranet.  F'dan il-proġett kien hemm studju dwar il-karatteristiċi kimiċi tal-ġbejna lokali kif ukoll is-sistemi tradizzjonali wżati u l-impatt socjo-kulturali ta’ din l-attività.  

Kien hemm diversi raħħala li jipproduċu ġbejniet li pparteċipaw f’dan il-proġett u żaru Sqallija biex jaraw sistemi simili. Ġie studjat anke l-għalf tan-nagħaġ u kif dan jimpatta fuq il-kwalità tal-ġbejna. L-informazzjoni li nġabret tista' tintuża biex l-għalf u sussegwentement il-ħalib u l-ġbejniet ikollhom karatteristiċi uniformi, ħalli jinbeda l-proċess biex il-ġbejna ta’ pajjiżna tikseb ċertifikazzjoni tal-marka ta’ awtentiċita’ tal-UE, dik li tissejjah DOP, Denominazzjoni ta’ Oriġini Protetta (bl-ingliz Protected Designation of Origin). 

L-għan tad-DOP hi li tipproteġi r-reputazzjoni ta’ prodotti tal-ikel li jkun ġej minn reġjun partikolari tal-Unjoni Ewropea u tipproteġi wkoll lill-konsumatur minn prodotti inferjuri li jkunu offruti fis-suq: prodotti simili fl-isem u fl-għamla imma mhux awtentiċi. Naf fil-fatt li hemm raħħala li qed jaħsbu biex jagħmlu Organizazzjoni tal-Produtturi, ħalli jibdew jimpurtaw l-għalf u jużaw l-istess metodu ta' trobbija u produzzjoni.  L-għan tagħhom huwa li jmorru għall-applikazzjoni tad-DOP. Minn dejjem kienet priorità tal-Ministeru li kont immexxi jien li tingħata l-assistenza meħtieġa lill-għaqdiet tal-produtturi lokali sabiex ikunu jistgħu jiksbu dawn il-marki ta’ kwalità. Dawn il-marki ta’ kwalità ma jistax japplika għalihom il-Gvern.  Huma l-għadqiet tal-produtturi, l-intrapriżi fis-settur tal-ikel jew gruppi oħrajn b’interess komuni li jridu jressqu tali applikazzjoni lill-Kummissjoni Ewropea.

Kont fil-fatt ħtart grupp ta’ nies sabiex jagħtu assistenza lil raħħala tan-nagħaġ li jipproduċu ħalib għall-produzzjoni tal-ġbejniet sabiex jgħinuhom jissottomettu tali applikazzjoni.  Sfortunatament għalkemm pajjiżna huwa żgħir xorta hu diffiċli ħafna tgħaqqad flimkien l-operaturi. Għad għandek wisq biża ta’ dominazzjoni minn kompetituri  u suspetti.  Aħna stajna biss nixprunawhom biex jaslu.  F’dan il-każ jidher li bil-mod il-mod se naslu.  J’alla l-ħidma u s-sostenn lis-settur agrikolu jkompli minn dan il-Gvern wkoll.