Kawlata msahhna

Verament ħasra li lejlet il-Milied, flok nikkoncentraw fuq dak il-Jum tant sabih, spiccajna nitkellmu fuq il-politika !  Sempliciment ghax il-prim ministru Joseph Muscat refa' dan il-jum biex jtemm apposta t-taħditiet dwar il-bejgħ taċ-ċittadinanza. Timing mill-aghar fuq skema mill-aghar !   Gie fil-Parlament bi skema ta’ bejgh ta’ cittadinanza u se jhalliha kif kienet skema ta’ bejgħ.  Fit-tahdidiet, Joseph Muscat u shabu wrew li kienux interessati li jfittxu l-kunsens għaliex baqghu ma ndirizzawx l-oġġezzjoni fundamentali tal-Oppożizzjoni għal din l-iskema, jiġifieri li ċ-ċittadinanza ta’ pajjiżna m’għandhiex tkun għall-bejgħ.

 

Imbasta l-Ministru tal-Finanzi Edward Scicluna meta tkellem quddiem kumitat tal-Parlament Ewropew, meta ffaċċja l-kritika tal-ewroparlamentari u kien iddikjara li l-iskema kienet żball, kien wieghed li din se tinbidel.  Dakinhar Scicluna kien qal li din l-iskema kienet se tintrabat marbuta ma' investiment veru f'intrapriża li toħloq l-impjiegi; li dawk li joħduha kellhom joqogħdu Malta għal ċertu żmien;  u li din se tkun limitata biss għal 50 persuna fis-sena. Imma jidher li Muscat lanqas dak li qal il-ministru tal-finanzi tiegħu fi Brussell ma ta kas, webbes rasu, u reġa' ppreżentalna kawlata msahhna. 

 

Konna ttamajna li forsi raw id-dawl ! Imma konna mqarqa. Ipprova biss jirbah il-hin, ghamlilha ftit irtokki u ipprova jahbiha fl-isfond tar-rambagg tal-Milied.  Tipikament Muscat.  Ma jimpurtahx il-kontenut, jinteressah biss it-timing u l-istrategija ! 

 

Din l-iskema diga hamritilna wiccna mad-dinja kollha.  Il-media internazzjonali tkazat b’din l-iskema u pajjizna spicca diga tilef ħafna mill-fama tajba li kien bena tul tant snin.  Qabel l-1987 konna hadna sirna famuzi li ahna tallaba, imma dik l-impressjoni konna nehhejniha wara tant snin ta’ hidma.  Issa jidher li se nergghu niehdu din il-fama.  Tal-misthija ! Din l-iskema qajmet oppożizzjoni kbira, anke fost ħafna li vvutaw Labour. Li jimmeraviljani hu, kif certi nies li suppost jafu ahjar, spiccaw jaghtu l-appogg taghhom lil skema moqzieza bhal din !  

Nistennew risposti

Tiftakar meta Joseph Muscat kien qalilna “Xommuh il-kafe’” meta kien tkellem fuq l-emigrazzjoni f’Ottubru li ghadda ghax skont hu “it-tisbit tas-saqajn jaħdem” ?  Hekk kien qalilna 3 xhur ilu ! Kien qalilna li hu ma kienx dispost jitlaq mis-summit tal-mexxejja Ewropej jekk ma jiġix bir-riżultati, jiġifieri li l-pajjiżi Ewropej jintrabtu li jieħdu tabilfors immigranti minn Malta. Imma wara li ma ġab xejn f'Ottubru, qal li jistenna r-riżultati fis-summit ta' Diċembru.   U gie Dicembru u baqa b’xejn !  Imma l-Prim Ministru Muscat mis-summit gie lura idu f’idu ! 

 

Mhux talli ma gab xejn talli is-suggett tal-imigrazzjoni bilkemm tqanqal ! Skond il-media internazzjonali (li mhux il-PBS jew ahjar Super Two) fis-Summit gew diskussi l-aktar l-għaqda bankarja u l-koperazzjoni fid-difiża.  Jidher li lanqas il-“habib personali” tal-Prim Ministru Martin Schulz ma ghogbu jitkellem fuq l-immigrazzjoni. Ir-riżultati ta' Muscat fl-immigrazzjoni ?  Mhux biss xejn; agħar minn xejn. Mhux avanzana, lanqas imqar żammna fejn konna, imma saħansitra tefana lura. 

 

L-uniku haga li smajna f’Dicembru fuq l-emigrazzjoni kien ir-rapport tal-wahx li deher fir-rivista Taljana L'Espresso fuq il-mewt ta' 55 mill-270 Sirjan mgħarrqin qrib Lampedusa fil-11 t'Ottubru. Traġedja ta' dieqa kbira għal min jemmen fil-valur tal-ħajja.  Izda din storja xokkanti ghax skond L’Espresso il-gvern Malti dam erba' siegħat sħaħ biex talab l-għajnuna tat-Taljani biex jghinu jhalli jkunu salvati dawn is-Sirjani .  

 

Skond L’Espresso l-awtoritajiet Maltin kienu jafu li d-dgħajsa qed tegħreq mis-siegħa ta' wara nofsinhar għax wieħed mir-refuġjati ċempel hawnhekk. Il-Maltin, jgħid L'Espresso setgħu mill-ewwel talbu l-għajnuna tat-Taljani għax id-dgħajsa kienet 140 mil bogħod minn Malta, imma 70 mil biss minn Lampedusa.  Skond ir-rivista Taljana  il-marina militare Taljana kellha l-bastiment jismu Libra 20 mil biss bogħod mid-dgħajsa.  Fil-5.00 id-dgħajsa għerqet, jgħid L'Espresso, u kien biss fil-5.07 li l-awtoritajiet Maltin talbu l-għajnuna ta' dawk Taljani !  Tal-misthija !  Tal-misthija akbar is-skiet tal-Forzi Armati Maltin u l-Gvern Malti meta ma wiegeb xejn ghall-mistoqsijiet li rcieva fuq din l-istorja.  

 

Possibli li l-Prim Ministru Muscat jew il-Ministru Manwel Mallia ma kienux jafu li d-dgħajsa qed tegħreq ? Min se jwieġeb għall-mewt ta’ 55 persuna ?  Il-mistoqsijiet se nkomplu naghmluhom u se nesigu li ninghataw risposti.  

Insara mhedda

Waqt li llum niccelebraw Jum il-Milied bhala nsara fl-ikbar liberta’ tal-espressjoni, jkun tajjeb li nahsbu f’dawk l-insara li huma ppersegwitati f’diversi pajjizi, specjalment fil-Lvant Nofsani, l-Pakistan u numru ta’ pajjizi tal-Afrika.  F’certi pajjizi anke biex tmur sal-knisja tkun qed tirriskja hajtek. Minn kull 10 attentati ta’ vjolenza religjuza li jsehhu madwar id-dinja, 8 minnhom isiru fuq insara.

X’ironija. Il-hsieb nisrani twieled fil-Lvant Nofsani, izda hu proprju hemm li l-aktar jisfghu taht il-mira dawk li jipruvaw jiprattikaw il-hsieb nisrani. L-insara fl-Iraq, fl-Egittu u bhalissa anke fis-Sirja qed ikunu esposti ghal diversi atti ta’ vjolenza religjuza, li zdiedet b’mod qawwi fl-instabbilita’ politika li dawn il-pajjzi ghaddejjin minnha. L-insara fl-Egittu u fis-Sirja jaghmlu 10% tal-popolazzjoni ta’ pajjizhom.

Din l-intolleranza religjuza ta’ whud mill-Musulmani lejn l-insara hija frott ta’ ftit musulmani fanatici li qed jaghmlu minn kollox biex ikissru d-djalogu li beda jinbena fl-ahhar 20 sena bejn iz-zewg religjonijiet.  Djalogu li pprova jiehu post l-injoranza u l-pregudizzji bejn dawn iz-zewg religjonijiet.   Sfortunatament il-persekuzzjoni tal-insara bhalissa qed tispikka fuq id-djalogu.  L-emozzjoni qed tiprova tfarrak ir-razzjonalita’.

Il-kuragg ta’ dawn l-insara li minkejja t-theddid jibqghu jiprattikaw il-fidi taghhom ghandu jkun ta’ ispirazzjoni ghalina l-insara fid-dinja tal-punent li hafna drabi sirna wisq komdi nahsbu li nistghu naghmlu kollox minghajr ma nzommu lill-Mulej fic-centru tal-hajja taghna.

Il-glieda kontra d-dementia

Din il-gimgha il-WHO (World Health Organization) u r-Renju Unit, li prezentament ghandu l-Presidenza tal-G8, ghamlu appell ghall-impenn dinji aktar qawwi kontra l-marda tad-dementia. Appellaw ghal aktar investiment fir-ricerka ghal fejqan minn din il-marda, imma fuq kollox ghal aktar ko-ordinazzjoni fir-ricerka halli ma jkunx hemm duplikazzjoni u hela ta’ rizorsi.  II-Prim Ministru Ingliz David Cameron f’laqgha f’Londra din il-gimgha qal hekk "No one here is in any doubt about the scale of the dementia crisis. A new case every four seconds, a global cost of $600 billion (440 billion euros) and that is to say nothing of the human cost."

Hu stmat li madwat 44 miljun persuna ibatu mimm xi forma ta’ dementia, l-aktar bl- Alzheimer's. Ovvjament bil-populazzjoni dejjem aktar tixjieh, specjalment fid-dinja tal-punent, aktar miljuni ta’ persuna se jkunu qed isofru minn din il-marda.  Filwaqt li sa llum ghandna 5 persuni fl-eta’ tax-xoghol ghal kull persuna fuq il-65 sena, sal-2050 se jkollna biss zewg persuni fl-eta’ tax-xoghol ghal kull persuna fuq il-65 sena ! L-Alzheimer's Disease International Federation wissiet li 135 miljun persuna se jkunu qed ibatu mid-dementia sas-sena 2050.

Il-fondi dedikati ghar-ricerka fuq din il-marda ghadhom ftit wisq. Hafna jsostnu li hemm bzonn impenn qawwi daqs dak li d-dinja ghamlet fl-2005 u s-snin ta’ wara fuq il-marda tal-AIDS.  Kien ghalhekk ukoll li gie maqbul li terga ssir laqgha simili ghal dik ta’ Londra fl-Istati Uniti fl-2015 halli jkun jista jigi evalwat il-progress.

F’pajjizna sa llum ghandna madwar 5000 persuna jbatu mid-dementia u hu kkalkulat li jkollna 14,000 sa 30 sena ohra !  Ghalhekk wiehed ma jistax jifhem kif il-Gvern ta’ Joseph Muscat fil-budget ghall-2014 naqqas il-vot dedikat ghall-glieda kontra d-dementia b’50% ! U dan meta fil-programm elettorali taghhom qalu li l-glieda kontra d-dementia se jaghmluha priorita’ !  

X’differenza mill-impenn tal-Gvern Nazzjonalista f’dan il-qasam.  Sar Activity Centre f’San Vincenz u memory clinic fl-Isptar Karen Grech. Flimkien mal-Malta Dimetia Society kien twaqqaf dimetia help line. Mhux biss hejjejna strategija nazzjonali fuq din il-marda u gibna esperti barranin biex jghallmu lil professjonisti taghna imma tajna l-pilloli b’xejn lill-pazjenti li jbatu minn din il-marda. Ghall-ewwel darba investejna u fuq kollox bnejna swali dementia-friendly. Tabilhaqq x’differenza.

Decizzjoni stramba

Skond Eicke Weber, direttur tal-Fraunhofer Institute for Solar Energy Systems tal-Germanja, t-teknologija wara l-crystalline silicon solar cells matul l-ahhar snin gawdiet mill-izviluppi estensivi li rat l-industrija tal-microelectronics. Sa 20 sena ilu, kilowatt ta’ energija mix-xemx fil-Germanja kien iqum 50 euro cents biex jkun prodott, filwaqt li llum fil-Germanja dan niezel ghal 10 euro cents biss.  F’pajjizi moghnija mix-xemx dan sahansitra llum niezel ghal bejn 5 u 8 euro cents.  F’hafna pajjizi dan ifisser li l-generazzjoni ta’ energija mix-xemx jiswa anqas mill-generazzjoni ta’ energija minn sorsi konvenzjonali bhaz-zejt u fuels ohra.

Skond Weber ukoll matul din is-sena se nkunu rajna zieda ta’ 20% ta’ installazzjoni ta’ pannelli fotovoltaici fuq is-sena l-ohra.  Fil-fatt hu mistenni li jkun hemm solar plants godda li jiproducu mal-37 gigawatts (GW) ta’ energija nadifa. Qed naraw l-akbar tkabbir gewwa c-Cina, fejn ghall-ewwel darba  s-suq ghall-pannelli voltaici qabez sahansitra dak tal-Germanja. Ic-Cina din is-sena se tkun installat impjanti godda biex tiproduci 9 GigaWatts ohra filwaqt li l-Germanja se zzid b’3.5 GigaWatt. 

Meta tara dawn l-avvanzi fis-settur tal-energija mix-xemx aktar thawdek id-decizzjoni tal-Gvern prezenti li ma jallokax €5.5 miljun lill-industrija lokali sabiex sidien ta’ fabriki jinstallaw panelli fotovaltajiċi fl-istabbilimenti taghhom.   Dawn il-€5.5 Miljun huma parti minn fondi ewropej li ahna konna gibna biex imorru ghall-installazzjoni ta’ pannelli fotovoltaici f’pajjizna.  Verament decizzjoni stramba aktar u aktar meta tiftakar li f’Awwissu ta’ din is-sena habta w sabta waqqaf l-istess skema li kien nhieda hu stess ftit granet qabel u ta x’jifhem li din se terga tohrog fi zmien qasir.

 

L-ahbar tad-decizzjoni giet midfuna f’bicca stqarrija li harget ftit granet ilu mis-Segretarju Parlamentari Dr.Ian Borg, liema stqarrija ma tat l-ebda spjega ghal din id-decizzjoni.  Stramba wkoll kif il-Ministru Konrad Mizzi sa llum ma lissen l-ebda kelma fuq din id-decizzjoni. 

 

B’din id-decizzjoni l-industrija mhux se tkompli mixja fit-triq li kienet qabdet fl-ahhar snin fejn investit bil-qawwa fl-installazzjoni ta’ pannelli fotovoltaici biex tiggenera energija nadifa u tnaqqas l-ispiza taghha.  Tajjeb wiehed ifakkar li l-Gvern immexxi mill-PN kien offra għadd ta' inċentivi biex l-industrija privata u s-settur turistiku jinvestu f'sistemi effiċjenti u nodfa ta' enerġija.  Fil-fatt aktar minn 140 kumpanija ħadu aktar minn €8.5 miljun biex jinvestu f'teknoloġija nadifa u b'hekk saru aktar kompetittivi.

Nelson Mandela

Nelson Mandela kien wiehed mill-aktar personalitajiet maghrufa, u certament wiehed mill-aktar mexxejja “meqjuma” tas-seklu 20. L-istorja ta’ hajtu, bit-tlajja u l-inzul taghha, hija leggendarja mhux biss fl-Afrika t’Isfel imma fir-regjun tal-Afrika u lil hinn.

Hajjet Mandela qabel ma ntefa l-habs saret leggenda. L-attivita tieghu bhala mexxej tal-guerilleri; l-arrest kif ukoll id-diskorsi tieghu waqt il-gurijiet tal-1963 u l-1964 xeghlu lid-dinja.  Il-media internazzjonali kienet il-hin kollu titkellem fuqu u fuq l-insistenza tieghu li glieda armata kienet mehtiega biex tirbah kontra sistema ingusta bhal dik tal-Apartheid. Id-diskorsi tieghu kienu qishom saru l-vangelu politiku ta’ kull mexxej fir-regjun li kien qed jiggieled l-oppressjoni razzjali. Mandela u l-ANC ma kkreajawx il-moviment regjonali ta’ liberazzjoni imma kienu l-ispirazzjoni ta’ kull glieda. Kull mexxej ma kienx biss jistudja d-diskorsi tieghu ghall-kontenut taghhom imma kien jistudja wkoll il-qawwa ta’ kif kien jitkellem.

Wara 27 sena l-habs inheles u l-messagg qawwi tieghu ta’ rikonciljazzjoni spicca messagg ferm aktar qawwi mill-messagg tieghu tal-glieda armata tas-snin 60. Mhux biss il-messagg tieghu spicca jsahhar, imma l-azzjoni u l-attitudni tieghu.  Irnexxielu mhux biss jdahhal lill-Afrika t’Isfel fil-komunita’ internazzjonali wara snin twal ta’ isolazzjoni, imma rnexxielu jibni lill-Afrika t’Isfel bhala leader ewlieni fir-regjun.  Ghalkemm kien hemm rispett kbir lejh mill-mexxejja l-ohra tal-pajjizi Afrikani, Mandela kien jehtieglu jirbah il-fiducja taghhom, anke jekk mhux dejjem kien lest jaqbel mal-politika taghhom, specjalment ma’ dawk li kien ghadhom jemmnu fl-uzu tal-forza.

Umilment inhossni kburi li fis-snin 80 konna organizzajna permezz tal-MZPN kampanja ghall-helsien tieghu mill-habs, inkluz serata bit-tema “Two Men, One Fight”, fejn fiha tkellimna dwar Martin Luther King u Nelson Mandela.  Ghal dik is-serata konna anke gibna l-gurnalist Roger Omond li kien kiteb il-ktieb famuz “The Apartheid Handbook”.   Kelli x-xorti kbira niltaqa darba ma’ Mandela gewwa Johannesburg waqt l-Earth Summit fl-2002.  Iltqajna fil-lobby tal-lukanda li konna fiha u kien impressjonani s-sens straordinarju ta’ dinjita’ li bih tkellem maghna.  Tassew li n-nies il-kbar huma l-aktar nies umli. 

It-telfa tieghu mhijiex telfa biss ghall-Afrika t’Isfel, hija telfa ghad-dinja. Jalla l-ezempju tieghu jibqa jirrenja fuq l-mexxejja tad-dinja, fosthom fil-kontinent Afrikan li sfortunatament mhux dejjem kienu jew ghadhom l-aqwa ezempji ta’ tmexxija demokratika serja li tirrispetta d-diversita’ u l-gid komuni tal-popli taghhom.